Zum Inhalt springen

Vorlog:Hauptseite Artikel der Woche

Aus Wikipedia

Aktuella Artikl vo da Woch (Kalendawoch 27)

 

Da Jura Soyfer (* 8da Dezemba 1912 in Charkof (ukrainisch Харків), Ukraine; † 16dn Februa 1939 im KZ Buachnwåid) woa õana fu de wichdigsdn bolidischn Schriftschdöla in Ésdaraich in de 1930ga Joa. Ea håd fia mearane Zaidschriftn gschrim und mearane Deataschdikl fafåsst. Duach sain frian Dod im KZ han åwa fü fu saine Såchan faloan gãnga und neta saine Artikl, 5 Deataschdikl, 3 Szenen und as Fragment fu saim Roman "So starb eine Partei" han iwalifat. Saine Såchan han in am recht ésdaraichischn Hochdaidsch gschrim und in iwa 30 Schbråchn iwasézt woan. Da Soyfer Jura (ausgschbrocha wiad's "Schoifa") is am 8dn Dezemba 1912 in da Ostukraine in Charkof auf d'Wöd kema. Saine Ötan woan da jidische Fabrikant Wladimir Soyfer und dén sâi Frau de Ljubow Soyfer. 1920 is de Familie foa de Bolschewistn dafã und aus da Ukraine wégga, zeascht nåch Ischdambul und dãn nåch Ésdaraich. Doat hãm si si in Bådn ãgsidlt und han schbéda nåch Wean zong. In Wean is da Jura a in d'Schui gãnga, nemli ins Realgimnasium Hagenmüllergasse in Eadbeag, wo a schbéda a sâi Matuara gmåcht håd. Mid fuchzen is da Jura Soyfer zu de Sozialisdischn Mitlschila dazua gãnga. weida lesn

Letzte Artikl vo da Woch[Am Gwëntext werkeln]

Kalendawoch 26[Am Gwëntext werkeln]

Nix ois wia s'Efangelium, fadraibt uns ins Exilium, Falåss ma a as Fåtalãnd, so hama do im Heagod saina Hãnd

Såizbuaga Exulantn woan efangelische Laid dé im 17dn und frian 18dn Joahundat aus'n Eazbisdum Såizbuag in mearane Wön fadrim und aus'n Lãnd gjågt woan san. Bedrofn woan foa oim protestantische Laid aus da Schdåd Såizbuag söwa, Beaglaid aus Dianbeag bai Hallein und Beachtsgådara, åwa a Bauan ausn Defereggendåi und ausn Zilladåi und klêanen Grupn aus Rådschdåd und Gastain. Dés Woat Exulant kimd aus'n Lådainischn fum Partizip Presens fu exulare (aigentli exsulare) und hoast so fü wia Ausgjågta, Fadriwana. Dés Woat lait si söwa wida fu ex (aus) und solum (Grund und Bon) å. Des modeane Woat Exil lait si a fu deara Wuazl å. In da haiding Gschichtsfoaschung fawent ma as Woat Exulant hauptsechli fia de Zaid fum 16dn bis zan 18dn Joahundat und ma mõand damid de efangelischn Laid, dé zwéngam Glaum aus eanara Hõamad dafã miassn hãm. In dém Sin is a Exulant wea gwén, dea fu da Obrigkaid aus'n Lãnd fajågt woan is. Im Untaschiad dazua håd's a Laid gém, dé néd ausn Heaschåftsberaich fu eanam Hean fadrim sondan in dém sain Lãnd in a ãndane Region umgsidlt woan san. Dé håd ma dåmåis Transmigrantn gnend. weida lesn

Kalendawoch 25[Am Gwëntext werkeln]

A Leit- und Zugspindel-Drahbank

S' Drahn is a spanendes Fertigungsvafahrn zum Hearstelln vo runde Teile aus Metall und Kunststoff. A vawandts Vafahrn is as Draxln, des macht ma mit Hoiz. Zum Drahn braacht ma a Drahbank. Im Gengsatz zum Bohrn und Fräsn weard a Werkzeig vawendt, des se säiba ned draht, dafia draht se as Werkstück. S' Werkzeug nend ma Drehmeißl oda a Drehstahl. S' werd auf a Vorrichtung montiert, mit dera ma s' iaba Kurbln längs vo da Werkstück-Achsn oda a quer dazua beweng ko. De Kurbln keana a vo am Motor otriebn werdn, dann hod ma a Leit- und Zugspindl-Drahmaschin. Wenn de Motorn vo am Rechna gsteiad wern, nennd ma des CNC-Drahn. Gibt a Maschina, de as Werkzeig säiba aus am Magazin eiwechsln kenna. weida lesn

Kalendawoch 24[Am Gwëntext werkeln]

Bruno Kreisky, 1980

Da Bruno Kreisky (* 22da Jena 1911 in Wean; † 29dn Juli 1990 a doat) woar a ésdaraichische Bolitika fu da SPÖ und fu 1970 bis 1983 Bundeskãnzla fu da Republik Ésdaraich. 1970 is s da SPÖ glunga de Absolute fu da ÖVP zan brecha und söwa a relatife Meahaid zan griang. Auf dés aufi büt da Bruno Kreisky a Mindahaidsregiarung; õa Joa drauf håd de SPÖ sogoa de absolute Meahaid griagt. Nåchdem de SPÖ im 1983ga Joa bai de Nazionalrådswåin d'absolute Meahaid faloan håd, is da Bruno Kreisky déswéng ois Kãnzla zruk dredn und håd a in Fuasiz fu da Boatai zruk glégt. Dafoa håd a åwa nu duachgsézt, das auf sain Foaschlåg hî da Sinowatz Fredl sâi Nåchfoiga wiad. Im 1989ga Joa is a dãn a ois Vize-Bresident fu da Sozialisdischn Intanazionaln zruk dredn, a Ãmt wås a said 1976 ghåbt håd. weida lesn

Nechste Artikl vo da Woch[Am Gwëntext werkeln]

Kalendawoch 28[Am Gwëntext werkeln]

Led Zeppelin is a englische Rockband vo de 60er und 70er Joah. Se guitn ois Pioniere vom Hard Rock und Heavy Metal. De spuin aba a no a weng Blues und Folkrock. De Band hot vo 1968 bis zua Aflösung 1980 immer mit de gleichn Leid gspüd: mitm Robert Plant (Gsang), Jimmy Page (Gitarr, Mandolina), John Paul Jones (Bass, Keyboard, Orgel, Mellotron) und 'm Schlogzeiger und Percussionspieler John Bonham. Letztara is im Septemba 1980 verstorbn. Am 10. Dezemba 2007 woa a Re-Union Konzert unta ehrnam oidn Nama Led Zeppelin, am Schlogzeig war am John Bonham sei Bua, da Jason g'hockt. Oiso de Ofäng kenna af de britische Rockband The Yardbirds bezong werdn. Da Jimmy Page hat do ab '66 Bass und späda E-Gitarr gspui. Nachdem da Jeff Beck und späda a da Keith Relf und da Jim McCarty wegganga san, hot da Jimmy Page und da übrige Bassist Chris Dreja de Band umbaut.

weida lesn


Kalendawoch 29[Am Gwëntext werkeln]

Kartn vo de boarischn Mundartn

De boarische Sprouch hout se wej ålle lewendinga Sprouchn iwer d Jorhundert entwicklt und entwicklt se aa su waiter. Es git an girbtn Wortschoz, asserdean wern wej in praktisch jeder Sprouch Werter as åndere Sprouchn (z.B. französisch, jiddisch, tschechisch...) mit afgnumma und braucht, wej wenn's ainge warn (assimiliert). Gem tout's asu aftolt Erbwerter, Lenwerter und Fremdwerter.
weida lesn

Kalendawoch 30[Am Gwëntext werkeln]

s'Hamza in seina isoliadn Foam

S'Hamza (arabisch همزة‎, DMG Hamza, im Deitschn aa Hamsa gschrim; auf Peasisch und Språchn, denen eana Schrift si vum Peasischn åleitt, همزه‎ Hamze; im Urdu ہمزہ‎) is a Schriftzeichn vum arabischn Alphabet, güit åwa in da klassischn Leahmeinung ned åis Buchståb. S'Hamza stehd im Arabischn fia'n Köihkopfvaschlusslaud [ʔ] (wia im deitschn Woat beachte [bəˈʔaxtə]). In ãndare Språchn, de s'Hamza aa vawendn, üwanimmd's teuweis a ãndane Funkzion. S'Hamza gibt's ned in zwoa oda via vaschiedene Schreibvariantn, wia de „echtn“ Buchståm vu da arabischn Schrift, sondan grundsätzli netta in ana isoliatn Foam. Meistns wiad s'Hamza åwa ned in dera isoliatn Grundfoam „auf da Linie“ gschrim sondan üwa oda unta an Trägavokal (arabisch كرسيّ‎, DMG kursīy, „Sessl“). weida lesn

Kalendawoch 31[Am Gwëntext werkeln]

Léshanl (Mantis religiosa)

Is Léshanl (Mantis religiosa LINNAEUS 1758) is de anziche Oat vo de Fãngschreckn (Mantodea), de wos bis noch Midtleiropa einegeht. Is Léshanl hod sein Uaschprung in Afriga, hod si owa dãn iwa große Dêule vo da Oidn Wööd – und zwoa vo Poatugal bis nåch Japan umme und owe bis Sidafriga - ausbrát. Noch Amerega (USA, Kanada) is ummevazád wuan. Da Nãm „Léshanl“ kummt vo da Thermanlinie in Niedaöstareich. De Süübn „Lés“ kummt vo dem hea, wêu ma duatn ausgwogsane Léshanl ollawêu dãn findt, wãn grod de Weinlese is. „Hanl“ is da Diminuitiv vo . In Sidtiroi hást de Oat “Maringgele”. Artike weida lesn

Kalendawoch 32[Am Gwëntext werkeln]

Kopf vom Homer („Epimenides-Typus”) Nochbuijdung von a römischan Kopie - des griachische Original is ausm 5. Joahundat v. Chr. Münchna Glyptothek (Inv. 273)

Homer is da easchte nomantli bekonnte Dichta vo da griachischn Antikn. Ea hod veamutli geng am End vom 8. Joahundat v. Chr. in de vo de Griachn kolonisieatn Gebiat vo Kleinasien glebt unn guijt oijs da Schöpfa vo de äijtestn Weak vo da omndländischan Litaradua: vo da Ilias, da Odyssee unn vo de Homerischn Hymnan.
weida lesn